معرفی کتاب جنگ نرم

معرفی کتاب جنگ نرم 2- ویژه جنگ رسانه ای سایبر ژورنالیسم روزنامه همشهری در ویژه نامه خردنامه امروز خود نصف صفحه را به معرفی کتاب جنگ نرم 2 ویژه جنگ رسانه ای اختصاص داده است : بریدن سر با پنبه درباره کتاب جنگ نرم۲ علی بلاش آبادی جنگ نرم۲: ویژه جنگ رسانه ای، گردآوری و تدوین: حمید ضیایی پرور، انتشارات مؤسسة فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران، 1383 و 303ص.

جنگ رسانه ای ازجمله مقولاتی است که از مطرح شدن آن در سطح روابط بین الملل، زمان زیادی نمی گذرد. استفاده از رسانه ها برای تضعیف کشور هدف بهره گیری از توان و ظرفیت رسانه ها به منظور دفاع از منافع ملی، بنیادی ترین تعریف از جنگ رسانه ای است که از جنگ های جدید و اصطلاحاً نرم (soft war) به شمار می رود کتاب جنگ نرم 2: ویژة جنگ رسانه ای»، ازجملة جدیدترین کتاب هایی است که در حوزة جنگ های رسانه ای و تبلیغاتی، به علاقه مندان این سلسله از مباحث تقدیم می شود. این کتاب، شامل چهارفصل و یک بخش ضمایم» است که در فصل نخست آن تحت عنوان تعاریف و مفاهیم جنگ رسانه ای»، عناصر و فنون تبلیغات، جنگ جویان رسانه ای، جنگ و سانسور خبری، دیپلماسی رسانه ای در جهان و آمریکا، رسانه ها و نومحافظه کاران آمریکا مطرح شده اند. در فصل دوم که با عنوان بزارهای جنگ رسانه ای» مشخص شده است، با رادیوهای بین المللی، تلویزیون های ماهواره ای، ماهواره ها و خبرگزاری ها آشنا می شویم. بخشی از این فصل، اشاره به جنگ پارازیت ها و جنگ تلویزیون ها دارو و البته قسمت قابل توجهی از آن هم، به معرفی تلویزیون های ماهواره ای اختصاص یافته است. امروزه ماهواره ها، بخش عمده ای از زیربنای ساختار ارتباطات و اطلاعات را شکل داده اند و تکنولوژی ماهواره ای، پیشتاز اطلاع رسانی گسترده و عاملی قوی برای تغییرات و دگرگونی هاست. از دیگر بخش های شایان توجه این فصل، چالش های رسانه های الکترونیکی مدرن هستند که به این ترتیب مطرح شده اند: 1. ظهور شیوة جدید اطلاع رسانی متفاوت با شیوه های گذشته؛ 2. آگاهی آفرینیِ همراه با سلطه؛ 3. جهانی شدن فرهنگ(غربی)؛ 4. تغییر هویّت و ذهنیت؛ 5. افزایش نابرابری؛ 6. زمینه سازی مناسبات جدید؛ به این معنا که اینترنت و ارتباط با آن، امکان پیدایش انواع جدید کنش متقابل را مطرح می کند؛ یعنی در صفحات اینترنت، اجتماعات بالقوّه»ای شکل می گیرد که به نظر محققان، موفقیت آنها، عملاً نشانة زوال اجتماعات واقعی» انسان هاست. در فصل سوم تحت عنوان کاربردهای جنگ رسانه ای»، ضمن بیان سابقة عملکرد رسانه ها در جنگ، بین پوشش خبری جنگ اول خلیج فارس- که نمونه ای بارز از جنگ رسانه ای است- و پوشش جنگ دوم خلیج فاس، مقایسه ای صورت گرفته است. بعد هم پروژه ای موسم به خبرنگران همراه» مطرح شده است؛ پروژه و به عبارتی پدیده ای که براساس آن، طبق یک طرحِ ازقبل برنامه ریزی شده، وزارت دفاع آمریکا، از ماه ها قبل از شروع جنگ، اقدام به گزینش و آموزش خبرنگاران خاصی از میان رسانه های ارتباط جمعی کرد که در طول جنگ هم در درون واحدهای نظامی بودند. البته انتقادات صریح و محکمی هم به این پروژه که ناقص اصول حرفه ای رسانه ای است، شده است. دیگر عناونی مهم فصل سوم عبارتند از: تجهیزات پوشش رسانه ای جنگ، وبلاگ ها و جنگ، ساماندهی تظاهرات ضدّجنگ از طریق اینترنت، دستورالعمل های پنتاگون و کاخ سفید (که در جنگ مشترک آمریکا و انگلیس با عراق، به CNN و خصوصاً خبرنگاران همراه ابلاغ می شد)، جنگ ویتنام و جنگ رسانه ها، تروریسم رسانه ای. همان طور که سیاستمداران و بازرگانان در دهکدة جهانی به تبلیغات نیاز دارند، تروریست ها نیز برای تبلیغ کار خود، از رسانه ها استفاده می کنند. هدف تروریسم، ایجاد تأثیری روانی در مقیاسی بسیار وسیع تر از نتایج فیزیکی حادثة تروریستی است؛ هدفی که فقط به کمک پوشش رسانه ای تحقق می یابد. از همین روست که تروریست ها، به ندرت مسئولیت اعمال خشونت آمیز را منکر می شوند. عنوان فصل چهارم کتاب هم ایران و جنگ رسانه ای» است. در این فصل، نویسنده ضمن توجه دادن به قدرت تأثیرگذاری بالای رادیو در مخاطبان به خصوصاً تأثیر مهم آن در جنگ رسانه ای و سپس معرفی اجمالی مهم ترین رادیوهای فارسی زبان، جنگ رسانه ای مبتنی بر رادیوها را با گمان قوی، تنها بُعد جنگ رسانه ای غرب علیه ایران دانسته است؛ چیزی که با ساده ترین ابزارها (یک رادیوی موج کوتاه) و در تمام مدت 24ساعت شبانه روز در تمام مناطق، حتی در دورافتاده ترنی روستاها و توسط تمامی قشرها، قابل شنود است. سپس نمونه ای از جنگ رادیویی علیه ایران ذکر شده است و بعد هم معرفی تعدادی از تلویزیون های ماهاره آی فارسی زبان، که عمدتاً در آمریکا مستقر هستند و اکثر آنها علیه نظام جمهوری اسلامی و هنجارهای اجتماعی و رسمی، برنامه پخش می کنند. دیگر بخش های این فصل عبارتند از: شبکة ITC ایرانی، استفادة چندمنظوره از اینترنت و ماهواره، سایت های اینترنتی فارسی، مطبوعات و خبرگزاری ها، تأثیر رسانه های الکترونیکی جدید بر ایران، اقدامات و توانمندی های ایران، استقبال مردم عراق از العالم، آسیب پذیری ساختار رسانه ای در ایران. در بخش ضمایم کتاب هم، در قالب آمار و جدول ها می توان به اطلاعات ذیل دست یافت: نخستین ماهواره ها، ارتباطات کابلی اروپا (برحسب خانواده ) سازمان های عمدة توزیع ماهواره ای اروپا، وضعیت ارتباطات کابلی و ماهواره ای اروپا در سال 1994، خدمات ماهواره ای رقمی (۱۹۹۷)، شبکه های جهانی ماهواره ای و مناطق پوشش آن، سیستم شماره گذاری کانال دریافت تلویزیون ماهواره ای. به نظر می رسد که این کتاب توانسته است زوایای مبهم جنگ رسانه ای را- که کمتر به طور علمی مورد بحث قرار گرفته اند- روشن کند و از آن جا که بخش زیادی از مباحث کتاب، با شواهدی جدید همراه است (خصوصاً نمونه هایی از جنگ مشترک آمریکا و انگلیس با عراق)، از جهت تقریب به ذهن، بسیار سودمند است و به درک راحت تر خواننده کمک می کند. سایر مقالات این وِیژه نامه : 

 رسانه های خبری و قدرت سیاسی رسانـه ها وبازتـولید قـدرت درآمدی بر نسبت رسانه و سکولار پارادایم قدرت در نظریه های ارتباطی معجزه ارتباطی انقلاب اسلامی امپراطوری رسانه ای ارتباطات در اینترنت دولتمردان و مطبوعات رسـانه و پـول